De acht voordelen van houtbouw volgens Jetske Thielen

Terug

Blog van Jetske Thielen, programmamanager duurzaamheid bij Lente

Ik heb nog nooit iemand een betonnen muur zien knuffelen. Maar een houten wand wél. Hout wil je aanraken, het is tastbaar en vertrouwd. En het brengt de natuur terug in de gebouwde omgeving. Helaas wordt onze bouwsector nog volop gedomineerd door staal en beton. En dat terwijl we voor een van de grootste uitdagingen ooit staan. Tot 2030 is er behoefte aan ongeveer 80.000 woningen per jaar. Tegelijkertijd moeten we als bouwsector onze CO2-uitstoot drastisch verlagen. Inclusief industrie en transport zijn we namelijk verantwoordelijk voor zo’n 45 procent van het energieverbruik. Een duizelingwekkend getal, dat écht lager moet als we klimaatverandering een halt willen toeroepen.

Gelukkig is er een alternatief. Zoals bouwen met kruislaaghout, dat CO2 juist opslaat en vasthoudt. Zo slaat een kubieke meter hout bijna een ton CO2 op en zouden we tot 100 megaton CO2 besparen als we alle woningen tot 2030 in hout zouden bouwen. Kijk, dat zijn cijfers om vrolijk van te worden. Maar wat zijn de pluspunten van houtbouw? Hoe kan het ons helpen duurzamer en prettiger te wonen? Acht voordelen op een rijtje!

1. Houtbouw slaat CO2 op

Het kost ontzettend veel energie om bakstenen en beton te produceren. Al die energie komt vrij in de vorm van CO2 en draagt eraan bij dat de aarde steeds verder opwarmt. Bovendien zijn grondstoffen als rivierzand en water niet onuitputtelijk. Op den duur ontstaat er gewoon schaarste. Wanneer je bouwt in hout, blijft de CO2 gebonden aan het hout. Het komt dus niet vrij in de atmosfeer. Extra duurzaam is CLT, oftewel kruislaaghout. Dat bestaat uit meerdere op elkaar geplakte houtlagen, waardoor het constructief heel sterk wordt. We noemen het niet voor niets het nieuwe beton. CLT kun je dus prima gebruiken als constructiemateriaal, wat ook weer scheelt in CO2-uitstoot in vergelijking met traditionele materialen.

2. Hout is biobased

In tegenstelling tot steen is hout een materiaal dat natuurlijk groeit. Het slurpt CO2 op uit de lucht, houdt het vast in de kern en draagt zo bij aan een duurzame balans in de wereld. Dat betekent wel dat we voor elke gekapte boom een boom terug moeten planten. Houtbouw gebeurt dan ook in combinatie met duurzaam beheerde bossen, waar continu nieuwe bomen worden geplant om het aanbod van milieugecertificeerd hout hoog te houden. Door met hout te bouwen, bevorderden we dus dat de bossen blijven. Dat is mooi, want ontbossing is een van de belangrijkste oorzaken van klimaatproblemen. Bovendien zijn gemengde bossen door hun biodiversiteit een verrijking van ons landschap.

3. Lichtere constructies

Hout is veel lichter dan beton. Sterker nog, houtbouw is zo’n tachtig procent lichter dan bouw met traditionele materialen. Dat scheelt niet alleen enorm in transport en verwerking, maar ook in de funderingen die nodig zijn bij het bouwen. Bij sommige houtbouwconstructies is er zelfs nauwelijks een fundering nodig, wat de CO2-uitstoot vele malen reduceert en kansen biedt voor een ontsnappingsroute uit de stikstofcrisis.

4. Sneller en goedkoper bouwen

Normaal moet je een bouwplaats zien als een flexibele fabriek, waar allerlei producten geproduceerd en in elkaar gezet worden. Met houtbouw is dat anders. Dan komt er een vrachtwagen voorrijden met prefab-panelen die alleen nog maar in elkaar moeten worden gezet. Een voorbeeld van speedy houtbouw is Hotel Jakarta in Amsterdam. Dit prefab-hotel met acht verdiepingen van CLT-modules werd in achttien dagen uit de grond gestampt. Op dit moment is houtbouw nog niet goedkoper dan traditionele bouw. Dat komt vooral doordat het nog niet de standaard is. Er is beperkte expertise en we zitten middenin een omschakelingsslag. Maar als we opschalen, wordt het zeker goedkoper. Dat is in Engeland ook gebeurd. Daar is houtbouw inmiddels even duur als bouwen met beton. En het wordt nóg interessanter als we in de directe toekomst een waarde gaan hangen aan CO2-uitstoot of -opname. True price in de bouw? Ik ben voor!

5. Minder overlast voor de omgeving

Omdat je met houtbouw sneller bouwt, is er minder overlast voor de buurt. Door de fabrieksmatige aanpak wordt bouwen namelijk meer een kwestie van monteren op de bouwplaats. Dat werkt niet alleen sneller, het zorgt er ook voor dat de bouwplaats schoner en veiliger is. En dat de omgeving minder last heeft van stof, harde geluiden en transportwagens die materialen komen leveren. Ja, er staat één keer een gigantische kraan. Maar daarna is het meestal ook klaar.

6. Hogere isolatiewaarde

Natuurlijk kun je steen en beton prima isoleren. Maar dan heb je wel vervuilend isolatiemateriaal nodig, zoals glaswol. Dat wordt op meer dan duizend graden verhit en er zitten kankerverwekkende stoffen als formaldehyde in. Met hout heb je dat soort materialen helemaal niet nodig. Als je hout als constructiemateriaal gebruikt, zoals CLT, werkt het bovendien meteen isolerend. Hout zorgt namelijk van nature voor een constant binnenklimaat. Het is een sterk isolerende bouwschil, die geen kou of warmte vasthoudt, waardoor je CO2 kunt besparen. Door de celstructuur isoleert hout zelfs tien keer beter dan beton. Het neemt vocht op als het binnen vochtig is, maar laat het vocht weer los als het te droog is. Door die thermische prestaties voelt je huis altijd prettig aan.

7. Warme uitstraling

In een natuurlijke, houten bouw voel je je snel thuis. Het ruikt ook gewoon lekker, met die druppels hars die uit de panelen druipen. Ik ontdekte dit toen ik op de bouwplaats van WonenZoals in Den Bosch rondliep. Daar bouwt Hendriks Coppelmans in opdracht van Lentecorporatie BrabantWonen een woonvoorziening voor achttien jongeren met een geestelijke of lichamelijke beperking. Met houten draagconstructies, bodemwarmtepompen en zonnepanelen is het bouwwerk straks helemaal klaar voor een duurzame toekomst. Maar voor deze jongeren is vooral de warme uitstraling van hout belangrijk. Hout zorgt ervoor dat ze zich sneller thuis en veilig voelen. Bovendien is de akoestiek van hout een stuk beter. Een stenen muur kaatst geluid makkelijk terug, maar hout neemt het geluid op en dempt het tot een aangenaam volume.

8. Je bent onderdeel van de oplossing!

Zinvol werk, waarmee je bijdraagt aan een ‘hoger doel’, voelt heel anders dan wanneer je puur voor het geld elke dag je laptop openslaat of de handen uit de mouwen steekt. Ook dat merkte ik op de bouwplaats van WonenZoals. De mensen die er werken waren enthousiast over het bouwen met hout en waren blij dat ze onderdeel waren van iets groters. Een van de bouwvakkers zei zelfs dat houtbouw het nieuwe normaal zou moeten worden. Volgens mij is het dan ook superbelangrijk dat we dit soort projecten zichtbaarder maken. Dat we laten zien dat het kan en welke impact klimaatneutraal bouwen heeft: ook op het werkplezier van mensen. Er is een beweging gaande, ook binnen de huurdersverenigingen. Nu nog de slag om het concreet en toekomstbestendig te maken. Zodat hout en hernieuwbare materialen de nieuwe standaard worden.

Final thought.

Stoppen met bouwen is dus geen optie. Anders bouwen is dat wél. Houtbouw is schoner, gezonder en zo dragen we ons paneeltje bij aan een duurzame toekomst voor iedereen. Als bouwsector moeten we die transitie omarmen. Maar ook de overheid moet dit proces vooruit stuwen door in een duurzame toekomst te investeren. Hoe gaaf zou het zijn als onze woningen uiteindelijk een CO2-opslag worden? In plaats van een CO2-probleem? Er is zoveel slims, innovatiefs en vooruitstrevends mogelijk met hout. We moeten het gewoon meer gaan doen!

Meer weten over het project Mozartsingel in Den Bosch? Lees dan dit artikel of bekijk deze film.

Jetske Thielen (programmamanager duurzaamheid bij Lente) bij het project Mozartsingel in Den Bosch